Allemaal waren ze op die warme junimiddag te porren voor het kennismaken, bijpraten en plannen maken voor volgend schooljaar (middenin examentijd!). Op Aeres vmbo in Leeuwarden kwamen de leraren Friese taal en cultuur nu al bij elkaar om samen de nieuwe inhouden van de examenprogramma’s te bespreken die ze komend schooljaar gaan uitproberen in hun klas en deze in te passen in hun programma van toetsing en afsluiting.

En enthousiasme is er volop! “Wat een mooi programma! Zoveel mogelijkheden om aan de slag te gaan met Fries erfgoed, taalbewustzijn en interactie.” “Ik zie helemaal voor me dat ik met mijn leerlingen het Fries museum bezoek, ze mensen laten interviewen over een cultureel fenomeen, ze daarover een wervende folder laat maken én een eindpresentatie verzorgen aan het einde van een lesperiode.”

In september starten 10 leraren op 8 scholen met het beproeven van de conceptexamenprogramma’s (en syllabi). Twee leraren van Ynsicht in Leeuwarden, Debbie van Elden en Korrie Dijkstra, starten zelfs met het aanbieden van het vak Fries als nieuw vak in de bovenbouw vmbo-basis/kader. En wat een enthousiasme is daar nu al! Meer dan 50 leerlingen kozen voor het nieuwe vak Friese taal en cultuur en starten volgend schooljaar in klas 3.

Welke inhouden in de nieuwe programma’s zijn zó nieuw dat we die in ieder geval in de klas willen beproeven? Samen zochten we naar samenhang tussen de eindtermen uit de conceptexamenprogramma’s: hoe maak je slimme en betekenisvolle combinaties, zodat je kennis en vaardigheden integreert? Hoe leer je leerlingen de taal te gebruiken in authentieke situaties, gekoppeld aan de beroepscontexten? Afhankelijk van de doelgroep brainstormden we over mogelijkheden en uitdagingen.

Idske Bangma, docent Fries en curriculumexpert Fries bij SLO, nam de deelnemende leraren daarom nog even mee in de bedoeling van de examenprogramma’s: wat willen we met de nieuwe examenprogramma’s bereiken, hoe verdelen we kennis en vaardigheden over schoolexamen en centraal examen, wat gaat er veranderen?

Nellianne van Schaik, curriculumexpert Nederlands en Fries, nam de leraren vervolgens mee in ‘wat moet’ en ‘wat mag’ in het PTA. Praktisch gezien moet in deze voorbereidende fase namelijk ook het een en ander geregeld worden. Voor leerjaren met een PTA moet gekeken worden hoe nieuwe inhouden ingepast kunnen worden in het bestaande PTA.

“Kan ik dan zomaar mijn PTA aanpassen? En hoe moet dat er dan uitzien? En moet ik dan ook andere toetsen maken?” “We willen een minder vol PTA op school, kan ik dat nu ook gelijk doorvoeren?”

Zomaar een greep uit de vragen die bij leraren opkomen die zich voorbereiden op het beproeven. Met deze aftrap voor de zomer staan alle leraren die deelnemen in ieder geval ‘aan’ en draaien ze nu al warm voor de fase van beproeven.

Nellianne van Schaik is curriculumontwikkelaar bij SLO en schreef dit blogartikel naar aanleiding van de start met de 8 scholen die gaan meedoen aan de fase van beproeven Friese taal en cultuur komende september 2025.