Het is bijna zo ver! Op 19 september komen leraren, schoolleiders, curriculumexperts van SLO en toetsexperts van CvTE en stichting Cito bij elkaar bij het Vredenburg in Utrecht. De aftrap van het schooljaar waarin we met 27 scholen de conceptexamenprogramma’s voor wiskunde havo-vwo maatschappij en wiskunde havo-vwo natuur gaan beproeven. Wat houdt dit in en hoe pakken we dit aan? Je leest het in dit bericht.

Een ambitieus en betekenisvol curriculum wiskunde havo-vwo

Twee jaar lang werkte een vakvernieuwingscommissie met vele anderen aan de programma’s wiskunde havo-vwo maatschappij en natuur (versie 1). Zij formuleerden inhouden die voor leerlingen relevant zijn om te leren, te kennen, kunnen en ervaren. Een ambitieus en betekenisvol curriculum!  

Daarna maakte de syllabuscommissie zes conceptsyllabi voor de inhouden die aan het centraal examen zijn toegewezen: wiskunde maatschappij – E&M en wiskunde natuur – N&G/N&T op havo en vwo. SLO scherpte daarop de acht programma’s voor wiskunde op onderdelen aan (versie 2). Niet alleen een ambitieus en betekenisvol maar ook een examineerbaar curriculum!

Wat is er nieuw?

Bij wiskunde springt er een aantal ‘nieuwigheden’ echt uit:

• De wiskundeprogramma’s op havo-vwo kennen een nieuwe vakkenstructuur, waarbij wiskunde A, B en C wordt vervangen door een indeling in wiskunde maatschappij en wiskunde natuur. Beide programma’s zijn gedifferentieerd in versies voor de profielen C&M en E&M enerzijds en voor anderzijds N&G en N&T, en dat voor zowel havo als vwo. Met inhouden die beter aansluiten bij de profielkeuze van de leerlingen.
• Leerlingen die nu wiskunde B volgen, hebben geen statistiek in het examenprogramma. Die leerlingen zullen in de nieuwe opzet veelal het programma wiskunde natuur gaan volgen en daar komt nu ook een brok statistiek in, die toegesneden is op het profiel. Ook de statistiek voor wiskunde maatschappij is vernieuwd.  
• Onderzoeken met modellen is een van de wiskundige activiteiten die een sterke plaats heeft gekregen in de programma’s en die ook specifiek wordt ingevuld voor de verschillende profielen.

Is het ook een bruikbaar én uitvoerbaar curriculum?  

Die vraag staat centraal als we met leerlingen, leraren en schoolleiders aan de slag gaan. We doen het werk van de commissies dus niet dunnetjes over, maar we toetsen de conceptopbrengsten aan de praktijk.

Een cruciale fase, want:

• met leraren en schoolleiders toetsen we in hoeverre de conceptexamenprogramma’s (en -syllabi) bruikbaar zijn voor het maken van onderwijs- en toetsprogramma’s in bovenbouw (vmbo), havo en vwo
• met leerlingen en leraren toetsen we in hoeverre de conceptexamenprogramma’s (en -syllabi) effectief zijn en dus leiden tot gewenste opbrengsten bij leerlingen en haalbaar zijn voor leerlingen én leraren
• met leraren en schoolleiders onderzoeken we wat de randvoorwaarden zijn voor implementatie op alle scholen
• met leraren, schoolleiders en alle betrokkenen evalueren we de wijze waarop we de fase van beproeven organiseren voor toekomstige programma’s die nog met de onderwijspraktijk beproefd moeten worden.  

Wat willen we concreet weten?

De belangrijkste vragen waar we met leerlingen, leraren, schoolleiders en andere betrokkenen een antwoord op gaan zoeken:

• In alle profielen, bij wiskunde maatschappij en wiskunde natuur, krijgt de analyse van data en kans een meer profielspecifieke inkleuring. Ook is er meer aandacht voor statistisch redeneren. Het gebruik van statistische software zal onderdeel worden van de toetsing en examinering. Hoe kunnen we dit betekenisvol in onderwijs en toetsing vormgeven en is het verwacht uitvoerbaar?
• Wiskundig modelleren krijgt meer aandacht met theoretische onderbouwing en praktische opdrachten. De aard van de wiskundige modellen verschilt per schoolsoort en per examenprogramma: i) havo maatschappij: lineair optimaliseren; ii) vwo maatschappij: dynamische modellen en rijen, iii) havo natuur: discrete dynamische modellen, iv) vwo natuur: continue dynamische modellen en differentiaalrekening. In hoeverre is deze differentiatie passend en is dit verwacht uitvoerbaar voor leerlingen om concrete vraagstukken aan te pakken met wiskundig probleemaanpakken en wiskundig modelleren?
• In de geactualiseerde examenprogramma’s is er ruim aandacht voor het zich oriënteren op de aard van de wiskunde en op wiskundige toepassingen.
• Daarnaast is er aandacht voor wiskundige activiteiten, zoals modelleren en probleemaanpakken. Hoe krijgen deze concreet vorm in onderwijs en toetsing?    
• Is het op basis van de conceptexamenprogramma’s mogelijk om passend te differentiëren tussen havo en vwo?
• In hoeverre is het haalbaar en voor leerlingen en leraren verwacht uitvoerbaar om de conceptexamenprogramma’s in twee jaar (havo) en drie jaar (vwo) te onderwijzen en te examineren?

Zo beproeven we

We beginnen op 19 september 2025 met de startdagen bij Vredenburg in Utrecht. We gaan aan de slag met de conceptexamenprogramma’s en geven leraren inzicht in de inhouden die we gaan beproeven. Ook brengen we in kaart of er nog laatste bijstellingen nodig zijn in het Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA) en of de consequenties voor de vrijstelling van het centraal examen voor leraren en schoolleiders voldoende helder zijn.

Van startdag tot slotdag

Vanaf de startdag tot de herfstvakantie bereiden leraren samen met onze curriculumexperts lessen voor. Voor de zomervakantie hebben we met een groep van leraren, opleiders en vakexperts onderwijsmateriaal ontwikkeld. Dit kunnen leraren gebruiken en door ontwikkelen.

In de perioden tussen de herfst- en kerstvakantie geven de leraren les in de nieuwe inhouden. Bij wiskunde maatschappij gaat het over statistiek en kansrekening en bij wiskunde natuur over onderzoeken met modellen. Deze evalueren ze tijdens een tweede landelijke bijeenkomst op 16 januari 2026. Vanaf januari beproeven leraren andere inhouden, bij wiskunde maatschappij over verbanden, veranderingen en modelleren en bij wiskunde natuur over statistiek en kansrekening.

Daarna volgt een slotdag met eindevaluatie op17 april 2026. Tussentijds bezoeken we de scholen en organiseren we voor leraren online vragenuren en uitwissel- en inspiratiesessies om kennis, goede praktijken en materialen te delen.

Parallel aan het traject met leerlingen en leraren, praten we met schoolleiders over wat nodig is om de conceptexamenprogramma’s (en -syllabi) goed te laten landen in de klas en in de school. En wat daar ook landelijk voor nodig is.

Komen tot definitieve conceptexamenprogramma’s

Vanaf april wegen we alle feedback zorgvuldig, bespreken deze met betrokken partijen en scherpen vervolgens de conceptexamenprogramma’s aan. Waar nodig past het College voor Toetsen en Examens ook de conceptsyllabi aan.