Makers inspiratiemateriaal reflecteren op bruikbaarheid conceptexamenprogramma’s wiskunde havo-vwo

Redactie Geplaatst op 11 november 2025

Donderdagmiddag 6 november kwamen negen leraren, opleiders en vakdidactici van wiskunde havo-vwo online bij elkaar, samen met onze SLO-collega's. In de voorbereiding op het beproeven van de conceptexamenprogramma’s (en –syllabi) voor wiskunde havo-vwo zijn zij sinds eind mei aan de slag om in groepjes suggesties, aanwijzingen en tips uit te werken om lessen te ontwerpen op basis van de conceptexamenprogramma's en -syllabi. 

Deze zijn bedoeld voor de leraren van de 27 scholen die meedoen aan het beproeven van de conceptprogramma's. Deze leraren werken ze verder uit, zodat ze in hun lessen met hun leerlingen echt kunnen werken aan de nieuwe inhouden.

Inspiratie, inspiratie, inspiratie…

De makers van inspiratiemateriaal vormen daarmee de tweede groep collega's – na de syllabuscommissie wiskunde havo-vwo – die de conceptexamenprogramma's gebruikt om onderwijs- en toetsmateriaal te selecteren of te ontwerpen. En dus kunnen zij ook iets zeggen over de begrijpelijkheid en bruikbaarheid ervan om onderwijs en toetsing vorm te geven. De bijeenkomst die wij hiervoor georganiseerd hadden, leverde veel mooie inzichten en concrete tips voor verbetering op!

Ontwikkeling van materiaal

De fase van beproeven is een belangrijke stap in de actualisatie van het curriculum van de wiskunde havo-vwo in de bovenbouw. De conceptexamenprogramma’s wiskunde en syllabi worden beproefd met leerlingen, leraren en schoolleiders van 27 scholen.

Ter voorbereiding is een groep leraren, opleiders en vakdidactici aan de slag gegaan met het ontwikkelen van voorbeeldmateriaal, suggesties en tips op drie hoofdthema’s:

  • Statistiek
  • Modelleren voor wiskunde maatschappij
  • Meetkunde en modelleren natuur

De enthousiaste groep makers van inspiratiemateriaal wiskunde havo-vwo bestaat uit:

  • Wim Caspers
  • Marianne van Dijke-Droogers
  • Hugo Mulder
  • Jim van Bekhoven
  • Pepijn Kuipers
  • Theo van den Bogaart
  • Henk Hietbrink
  • Peter Kop
  • Sevinç Göksen
  • Lidy Wesker
  • Izaak Haavelaar
  • Rogier Bos
  • Juan Dominguez
  • Henk Reuling
  • Luuk Hoevenaars
  • Egbert-Jan Jonker
  • Chris Cambré

Inbreng bruist

De inbreng van de makers van het inspiratiemateriaal buitelde over elkaar heen, want er was heel veel om met elkaar te delen. De deelnemers gingen ook flink de wiskundediepte in. Gelukkig was er voldoende tijd, door uiteen te gaan in drie breakout-rooms. Zomaar een greep uit de besproken punten:

Algemeen

  • Over het algemeen zijn de concepteindtermen en specificaties helder beschreven. De terminologie in de syllabi van de verschillende wiskundevakken verdienen hier en daar nog afstemming.
    Chris Cambré reflecteerde vanuit zijn kennis en ervaring met het wiskundecurriculum in Vlaanderen, waar soms sprake is van dezelfde terminologie maar ook vaak andere.
  • De volgorde van eindtermen is vooral niet bedoeld als een volgorde van onderwijzen. Dus werken de ontwikkelaars als in een balanceeract tussen werken vanuit ideeënrijkdom, soms los van de eindtermen, en het blijven binnen het gedeelde kader van het examenprogramma.
  • Als domein B ‘wiskundige activiteiten’ het hart van de programma’s vormt, is het risico dat een ondersteunend en relatief nieuw domein C ‘wiskundige oriëntatie’ ondergesneeuwd raakt. Bij materiaalontwikkeling én scholing moet deze goed meegenomen worden, is het advies.
  • De integratie van domeinen A en B loopt soepel, maar sommige ontwikkelaars vragen zich af of de bijhorende opdeling tussen SE-CE niet voor verwarring gaat zorgen. Concepten krijgen zo wel specificaties vanuit de syllabus, maar activiteiten niet, wat toch voor een bepaalde focus zorgt bij het ontwikkelen van materiaal.

Wiskunde maatschappij

  • De eindtermen over modelleren bij wiskunde maatschappij geven voldoende richting zonder te sturend te zijn. Het is duidelijk wat er minimaal gedaan moet worden, maar er is ruimte om creatief ook andere richtingen op te gaan binnen onderwijs- en SE-context.
  • Een aantal andere eindtermen geeft nog (te)veel interpretatieruimte, waardoor niet altijd helder is wat van leerlingen wordt verwacht.
  • Voor havo is het goed om met de leraren tijdens het beproeven na te gaan of er nog meer inhoudelijke keuzes moeten worden gemaakt, anders achten sommige ontwikkelaars het niet haalbaar in de beschikbare tijd.

Wiskunde natuur

  • Zijn inhouden die bij zowel wiskunde natuur – N&G als N&T worden genoemd, altijd nodig voor leerlingen met een N&G-profiel? Of is er nog wat opschoning nodig? En wat als een leerling geen natuurkunde volgt? Advies aan SLO: vraag dat eens goed uit bij de leraren die het programma beproeven!
  • Differentiatie tussen havo en vwo is voor de materiaalontwikkelaars voldoende en passend als het gaat om meetkunde en modelleren in de natuurprogramma’s. Bijvoorbeeld dat op havo vooral discrete modellen en vwo continue modellen. In gesprek geven de ontwikkelaars elkaar mee dat bij de ontwikkeling van materialen goed gelet moet worden op afgestemde terminologie voor leerlingen die overstappen.
  • En af en toe moet je wel echt overwegen of er niet téveel wordt gevraagd, bijvoorbeeld bij wiskunde natuur – N&T voor vwo wordt in de syllabusspecificatie het gebruik van sinus- en cosinusregel in bewijzen gevraagd. Maar dat vraagt echt flink wat lestijd dus de vraag is of je dit wilt opnemen.

Uiteraard waren er nog veel meer inzichten. Wij nemen deze inzichten allemaal mee in het verdere traject en leggen deze naast de inzichten en feedback van de leerlingen, leraren en schoolleiders die dit schooljaar de nieuwe inhouden beproeven.

Een verfrissende ontdekkingstocht!

De makers van inspiratiemateriaal vatten hun werk samen met de volgende woorden: verfrissend, plezier, gehaast, ontdekkingstocht, fascinerend en uitdagend!

"Het examenprogramma gaat pas leven als je er met elkaar mee aan het werk gaat. Ontwikkelaars en leraren brengen contextrijke voorbeelden in waarmee de verschillen tussen het huidige en het nieuwe examenprogramma inzichtelijk worden. Het is heel belangrijk dat deze voorbeelden met elkaar gedeeld worden zodat een gedeelde visie op de vernieuwingen ontstaat."

Makers inspiratiemateriaal

Wil je meer weten over het beproeven van de conceptexamenprogramma’s en –syllabi van wiskunde havo-vwo? Lees dan verder op deze pagina en bekijk ook de animatie. 

wil je dit delen?

blijf op de hoogte

Altijd als eerste op de hoogte van de laatste ontwikkelingen? Meld je dan nu aan voor onze automatische updates. Je ontvangt dan een e-mail als wij een nieuwsbericht plaatsen.

Aanmelden updates

* zijn verplicht
Vakken