Makers inspiratiemateriaal reflecteren op bruikbaarheid conceptexamenprogramma’s

Redactie Geplaatst op 20 november 2025

 

Dinsdagmiddag 18 november kwamen vier leraren en opleiders/vakdidactici van maatschappijleer bij elkaar, samen met onze SLO-collega's. In de voorbereiding op het beproeven van de conceptexamenprogramma’s voor maatschappijleer zijn zij sinds eind mei al aan de slag om in duo’s suggesties, aanwijzingen en tips uit te werken om lessen te ontwerpen op basis van de nieuwe examenprogramma's. Deze zijn bedoeld voor de leraren van de veertien scholen die meedoen aan het beproeven van de conceptprogramma's. Deze leraren werken ze verder uit, zodat ze in hun lessen met hun leerlingen echt kunnen werken aan de nieuwe inhouden.

Inspiratie, inspiratie, inspiratie…

De makers van inspiratiemateriaal kwamen voor de derde keer samen. Op 11 juni gingen ze tijdens een materiaalontwikkelbijeenkomst ook al aan de slag met het (door)ontwikkelen van lesmateriaal voor de scholen. Daarmee is het een groep collega's die de conceptexamenprogramma's gebruikt om onderwijs- en toetsmateriaal te selecteren of te ontwerpen. En dus kunnen zij ook iets zeggen over de begrijpelijkheid en bruikbaarheid ervan om onderwijs en toetsing vorm te geven. De bijeenkomsten die wij hiervoor georganiseerd hadden, leverde een hoop mooie inzichten en concrete tips voor verbetering op!  

Ontwikkeling van inspiratiemateriaal

De fase van beproeven is een belangrijke stap in de actualisatie van het curriculum van de maatschappijleer in de bovenbouw vmbo, havo en vwo. De conceptexamenprogramma’s worden beproefd met leerlingen, leraren en schoolleiders van veertien scholen.

Ter voorbereiding is een groep leraren, opleiders en vakdidactici aan de slag gegaan met het ontwikkelen van lessuggesties en inspiratiemateriaal als het gaat om de vakspecifieke benaderingswijze, democratische waarden, sociaal, politiek en rechtvaardig handelen, digitale geletterdheid bij maatschappijleer en maatschappelijke vraagstukken. 

De enthousiaste groep makers van inspiratiemateriaal bestaat uit:

  • Jefta Bego
  • Coen Gelinck
  • Arthur Pormes
  • Michiel Santegoeds
  • Rianne Zuurmond
  • Wouke Gerritsma
  • Lieve Heijster

Inbreng bruist

De inbreng van de makers van het inspiratiemateriaal buitelde over elkaar heen, want er was heel veel om met elkaar te delen. Zomaar een greep uit de besproken punten, waarbij het eerste punt wel een van de grotere en meest belangrijke was:

  • De formulering van de eindtermen is an sich heel fijn: een doelzin en uitwerking in ‘het gaat hierbij om’ met maximaal vijf, op zich goede en logische, bullets. Maar als je erop inzoomt dan lijkt er soms wel veel bij te komen. Dat lijkt niet allemaal haalbaar, ook al wordt het vak iets groter, schatten de ontwikkelaars in: én naar buiten toe inclusief alle les- en reistijd daaromheen, én alle inhouden. Want wat stip je dan aan, wat doe je goed én waar zijn richting de definitieve programma’s nog keuzes te maken? 

  • De vertaling naar onderwijs: als je het hebt over de nieuwe vakspecifieke benaderingswijze (eindterm 3 en 4): wat is dat dan precies en staat het voldoende concreet in de doelzin van de eindterm? Zou ‘het gaat hierbij om’ niet beter veranderd kunnen worden in concreter benoemen dat de vakspecifieke benaderingswijze bestaat uit de volgende onderdelen: actoren, belangen etc.?
  • Digitale geletterdheid én AI komt in veel vakken terug, maar hoe toekomstbestendig is zo’n eindterm eigenlijk? Is de eindterm voldoende tijdloos geformuleerd?
  • Kunnen we visueel iets doen waardoor domein A en B als onderlegger wordt gepresenteerd? Je wilt dat eigenlijk in één oogopslag kunnen zien. Die visualisaties zijn er bij andere vakken, zoals Nederlands, moderne vreemde talen en wiskunde en is dus ook voor maatschappijleer misschien een goed idee.  

  • Het kost meer tijd om materiaal te maken dan gedacht. We moeten onszelf tijd gunnen voor het omschakelen naar de nieuwe programma’s. Het toegankelijk maken met concrete voorbeelden kan hierbij helpen. Het werken aan nieuwe eindtermen werd als heel verrijkend gevonden door iedereen.

En zo waren er nog meer inzichten. Wij nemen deze inzichten allemaal mee in het verdere traject en leggen deze naast de inzichten en feedback van de leerlingen, leraren en schoolleiders die dit schooljaar de nieuwe inhouden beproeven.

Een inspirerende zoektocht die verrijkt!

De makers van inspiratiemateriaal vatten hun werk samen met de volgende woorden: zoektocht, zoeken, zwemmen, inspirerend en pionieren. Maar verrijkend!

Wil je meer weten over het beproeven van de conceptexamenprogramma’s maatschappijleer? Lees dan verder op deze pagina en bekijk ook de animatie. 

wil je dit delen?

blijf op de hoogte

Altijd als eerste op de hoogte van de laatste ontwikkelingen? Meld je dan nu aan voor onze automatische updates. Je ontvangt dan een e-mail als wij een nieuwsbericht plaatsen.

Aanmelden updates

* zijn verplicht
Vakken