We gaan aan de slag op de scholen! Start jaar van beproeven voor examenprogramma’s moderne vreemde talen

Redactie Geplaatst op 03 september 2025

Het is bijna zo ver! Op 17 september komen leraren, schoolleiders, curriculumexperts van SLO en toetsexperts van CvTE en stichting Cito bij elkaar in het Vredenburg in Utrecht. De aftrap van het schooljaar waarin we met 32 scholen de verschillende conceptexamenprogramma’s voor vmbo-bb, -kb, -gl/tl, havo en vwo en de bijbehorende conceptsyllabi gaan beproeven. Wat houdt dit in en hoe pakken we dit aan? Je leest het in dit bericht.

Een ambitieus en betekenisvol curriculum moderne vreemde talen

Twee en een half jaar lang werkte een vakvernieuwingscommissie met vele anderen aan de programma’s moderne vreemde talen: Arabische, Duitse, Engelse, Franse, Spaanse en Turkse taal en cultuur op vmbo, havo en vwo en Chinese, Italiaanse en Russische taal en cultuur op havo en vwo (versie 1). Zij formuleerden eindtermen die voor leerlingen relevant zijn om te leren, te kennen, kunnen en ervaren. Een ambitieus en betekenisvol curriculum!  

Op basis daarvan maakte de syllabuscommissie conceptsyllabi voor de eindtermen die aan het centraal examen zijn toegewezen voor Engels, Duits, Frans en Spaans. In 2025-2026 zal de commissie Arabisch, Russisch en Turks specificeren. SLO scherpte daarop de programma’s voor deze moderne vreemde talen op onderdelen aan (versie 2). Niet alleen een ambitieus en betekenisvol maar ook examineerbaar curriculum!

Wat is er nieuw?

Bij de moderne vreemde talen springen er een aantal ‘nieuwigheden’ echt uit:

  • Hetzelfde raamwerk van de domeinen Communicatie, Taalbewustzijn en Cultuurbewustzijn voor alle moderne vreemde talen, afgestemd met die van Nederlandse taal en literatuur en Friese taal en cultuur.
  • De focus op de sociale, communicatieve functie van taal, waarbij de verschillende vaardigheden niet afzonderlijk, maar geïntegreerd aan de orde komen en aan de eindtermen passende ERK-niveaus per vaardigheid per schoolsoort zijn toegevoegd.
  • Aandacht voor vakspecifieke kennis, zoals kennis over taal, taalvariatie, de effecten van taalgebruik in de communicatie en de betekenis van talen voor het individu.
    Aandacht voor de culturele aspecten in talen, met een sterke positie voor allerlei vormen van fictie inclusief literatuur, en voor de culturele identiteit van de leerling in relatie tot andere culturele perspectieven.

Is het ook een bruikbaar én uitvoerbaar curriculum?

Die vraag staat centraal als we met leerlingen, leraren en schoolleiders aan de slag gaan. We doen het werk van de commissies dus niet dunnetjes over, maar we toetsen de conceptopbrengsten aan de praktijk.

Een cruciale fase, want:

  • met leraren en schoolleiders toetsen we in hoeverre de conceptexamenprogramma’s (en -syllabi) bruikbaar zijn voor het maken van onderwijs- en toetsprogramma’s in bovenbouw vmbo, havo en vwo
  • met leerlingen en leraren toetsen we in hoeverre de conceptexamenprogramma’s (en -syllabi) effectief zijn en dus leiden tot gewenste opbrengsten bij leerlingen en haalbaar zijn voor leerlingen én leraren
  • met leraren en schoolleiders onderzoeken we wat de randvoorwaarden zijn voor implementatie op alle scholen
  • met leraren, schoolleiders en alle betrokkenen evalueren we de wijze waarop we de fase van beproeven organiseren voor toekomstige programma’s die nog met de onderwijspraktijk beproefd moeten worden.  
     

Wat willen we concreet weten?

De belangrijkste vragen waar we met leerlingen, leraren, schoolleiders en andere betrokkenen een antwoord op gaan zoeken:

  • In hoeverre bieden de uitwerkingen van de eindtermen uit het domein Communicatie (domein A), waarin het ERK is verwerkt, voldoende handvatten om deze te vertalen naar onderwijs en toetsing?
  • In hoeverre zijn de eindtermen over taalbewustzijn en cultuurbewustzijn (domein B en C) concreet geformuleerd, zodat leraren betekenisvolle en passende onderwijs- en toetsactiviteiten kunnen vormgeven?
  • Is het haalbaar om voldoende tijd en aandacht te schenken aan communicatie nu ook taalbewustzijn en cultuurbewustzijn zijn opgenomen in het curriculum? 
    Wat is er nodig om van de domeinen/subdomeinen/eindtermen in samenhang onderwijs en toetsing te kunnen maken?
  • Bieden de conceptexamenprogramma's (en -syllabi) voldoende richting om betekenisvol te differentiëren tussen de schoolsoorten en leerwegen, zowel qua inhoud als niveau?  

Zo beproeven we

We beginnen op 17 september 2025 met een startdag. We gaan aan de slag met de conceptexamenprogramma’s (en -syllabi) en geven leraren inzicht in de nieuwe inhouden. Ook brengen we in kaart of er nog laatste (kleine) bijstellingen nodig zijn in het Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA).

Van startdag tot slotdag

Vanaf de startdag tot de herfstvakantie bereiden leraren samen met onze curriculumexperts lessen voor. In de perioden tussen de herfst- en kerstvakantie geven de leraren onderwijs in de volgende nieuwe inhouden waarbij de nieuwe eindtermen in samenhang aan bod komen onder de vlag van een bepaald thema. Dit houdt in dat er bij alle thema's aandacht is voor een selectie van nieuwe eindtermen uit zowel Domein A, B als C.

  • Voor Engels – vmbo-bb en vmbo Duits/Frans/Spaans: Leerlingen maken kennis met het gebruik van taal in de praktijk.
  • Voor Duits/Chinees/Frans/Spaans h/v: literatuur. Leerlingen doen ervaringen op met en krijgen inzicht in literatuur rond een thema/thema’s naar keuze.
  • Voor Engels – vmbo-kb en -gl/tl: fictie. Leerlingen doen ervaringen op met en krijgen inzicht in fictie rond een thema/thema’s naar keuze
  • Voor Engels – havo-vwo. Leerlingen maken kennis met de Engelse taal als lingua franca.

Deze inhouden evalueren de leraren tijdens een tweede landelijke bijeenkomst op 14 januari 2026. Vanaf januari beproeven ze andere inhouden uit domein A, B en C die zijn toegewezen aan het centraal examen voor de vakken met een centraal examen. In beide perioden is aandacht voor de uitwerking van ervaringsdoelen in onderwijs en afsluiting. Chinees gaat dan aan de slag met taal in de praktijk.

Daarna volgt een slotdag met eindevaluatie op 15 april 2026. Tussentijds bezoeken we de scholen en organiseren we voor leraren online vragenuren en uitwissel- en inspiratiesessies om kennis, goede praktijken en materialen te delen.

Parallel aan het traject met leerlingen en leraren, praten we met schoolleiders over wat nodig is om de conceptexamenprogramma’s (en -syllabi) goed te laten landen in de klas en in de school. En wat daar ook landelijk voor nodig is.

Komen tot definitieve conceptexamenprogramma’s

Vanaf april wegen we alle feedback zorgvuldig, bespreken deze met betrokken partijen en scherpen vervolgens de conceptexamenprogramma’s aan. Waar nodig past het College voor Toetsen en Examens ook de conceptsyllabi aan.

Wil je dit Delen?

blijf op de hoogte

Altijd als eerste op de hoogte van de laatste ontwikkelingen? Meld je dan aan voor onze automatische updates. Je ontvangt dan een e-mail als wij een nieuwsbericht plaatsen.

Aanmelden updates

* zijn verplicht
Vakken