blijf op de hoogte
Altijd als eerste op de hoogte van de laatste ontwikkelingen? Meld je dan nu aan voor onze automatische updates. Je ontvangt dan een e-mail als wij een nieuwsbericht plaatsen.
Wat vinden leerlingen belangrijk voor hun toekomstige onderwijs? De stem van leerlingen is bij de actualisatie van de examenprogramma’s natuurlijk onmisbaar. Daarom organiseren we, in samenwerking met LAKS en stichting EMMA, leerlingpanels. In november 2024 vonden de eerste sessies plaats. Leden van de vakvernieuwingscommissie mens en maatschappij gingen met een aantal (oud-)leerlingen van vmbo, havo en vwo in gesprek over de vraag wat zij belangrijk vinden voor de vakken aardrijkskunde, bedrijfseconomie, economie, filosofie en geschiedenis. Dit leverde mooie gesprekken op.
In gesprek over het vak aardrijkskunde vertelden leerlingen dat ze meer willen leren over andere samenlevingen en culturen en de verbanden die daarmee gepaard gaan. Dit helpt hen om de maatschappij om hen heen beter te begrijpen. Leerlingen gaven daarnaast aan dat ze graag ontdekken hoe de natuur werkt en hoe bijvoorbeeld natuurrampen ontstaan. Daarbij vinden ze de link met hun eigen leefwereld belangrijk. Het verwonderende en fascinerende van aardrijkskunde mag wat deze leerlingen betreft zeker onderdeel van het vak blijven.
De vakvernieuwingscommissie neemt deze input mee in de actualisatie; leren over culturen en over thema’s zoals migratie helpt leerlingen om met een open blik naar hun naasten te kijken. Door deze onderwerpen vanuit meerdere perspectieven te behandelen, wordt ook gewerkt aan een curriculum dat minder vanuit een eurocentrische blik naar de wereld kijkt.
Leerlingen gaven in gesprek over bedrijfseconomie en economie aan dat deze vakken hen helpen om hun eigen economisch handelen beter te begrijpen. Daarbij zou er volgens deze leerlingen meer aandacht mogen zijn voor persoonlijke financiële keuzes. Ook kwam in de gesprekken naar voren dat deze leerlingen graag meer vaardigheden willen leren: het denken en werken als econoom. Leerlingen waarderen het daarnaast dat de vakken hen helpen om de wereld om hen heen beter te begrijpen. Als aandachtspunt gaven de leerlingen daarbij aan dat ze graag leren over thema’s die dichter bij hun eigen leefwereld komen.
Deze input van leerlingen bevestigt de door de vakvernieuwingscommissie ingeslagen weg. Bijvoorbeeld als het gaat om het individu als vertrekpunt, met oog voor de ander en als onderdeel van een groter geheel (de economie). Het uitgangspunt is om leerlingen toe te rusten om de wereld om hen heen beter te begrijpen, ze kundig en vaardig te maken om een eigen plaats hierin in te nemen en weloverwogen keuzes te maken.
Leerlingen gaven aan bij het vak filosofie dieper en breder te denken en vragen te stellen bij onderwerpen waar ze eerder niet bij stilstonden. Tijdens de sessie vertelden leerlingen dat ze vooral de koppeling van filosofie met de eigen ervaring en de actualiteit betekenisvol vinden. Door het vak filosofie leren leerlingen zich echt te verplaatsen in anderen en in andere perspectieven, met name in gesprekken. Aandachtspunt is volgens de leerlingen dat er meer aandacht mag zijn voor diversiteit en andere perspectieven.
Binnen de vakvernieuwingscommissie is het idee om met deze actualisatie de vakspecifieke denk- en gespreksvaardigheden steviger te verankeren. Ook werkt de commissie eraan om doelen en thema’s beter aan te laten sluiten op de ervaring van leerlingen en relevante actuele ontwikkelingen. In lijn met de opmerkingen van de leerlingen en met de werkopdracht van het ministerie van OCW, wordt in de geactualiseerde examenprogramma’s ook meer ruimte gemaakt voor diversiteit in perspectieven.
In gesprek over geschiedenis gaven leerlingen aan dit vak erg relevant te vinden. Ze benoemden dat het hen helpt het ‘nu’ beter te begrijpen, bijvoorbeeld in het racisme-debat. Vmbo-leerlingen gaven aan behoefte te hebben aan meerdere perspectieven in het geschiedenisonderwijs. Leerlingen van havo en vwo sloten zich daarbij aan en benadrukten bovendien het belang van vaardigheden zoals kritisch bronnenonderzoek. Minder positieve punten van het huidige examenprogramma, volgens de leerlingen, zijn de overladenheid, het leren van losstaande feitjes en de lijst met kenmerkende aspecten.
De input van leerlingen sluit goed aan bij de koers die de commissie geschiedenis is ingeslagen. In het voorstel van de commissie vertrekt elk domein vanuit een bestaansverhelderende vraag, met als doel het ‘nu’ beter te begrijpen. In de karakteristiek wordt bovendien benoemd dat geschiedenis niet één vast narratief kent, maar afhankelijk is van de vraag die je aan het verleden stelt. We willen leerlingen leren denken als een historicus, met nadruk op vakvaardigheden. Eén van die benaderingswijzen is het werken met bronnen en het onderbouwen van argumenten met bewijs. Een andere is het redeneren vanuit meerdere perspectieven.
In schooljaar 2025-2026 vinden opnieuw leerlingpanels plaats, waarbij commissieleden in gesprek gaan met (oud-)leerlingen. Meer informatie daarover wordt in juni gepubliceerd via dit webplatform. Wil je op de hoogte blijven? Meld je dan onderaan de pagina aan voor de automatische nieuwsupdates.
blijf op de hoogte
Altijd als eerste op de hoogte van de laatste ontwikkelingen? Meld je dan nu aan voor onze automatische updates. Je ontvangt dan een e-mail als wij een nieuwsbericht plaatsen.