‘Kijken waar hun kleding vandaan komt, dat kunnen jouw vmbo-leerlingen wel toch?’ Een van mijn collega's zette mij met deze opmerking aan het denken tijdens een van de eerste sessies over het nieuwe aardrijkskundecurriculum voor het voorgezet onderwijs. ‘Natuurlijk kunnen ze dat!’, dacht ik bij mezelf. Onze vmbo-leerlingen zijn over het algemeen praktisch ingesteld en betrokken. Niet voor niets luidt het motto: het vmbo, voor de makers van morgen!
Na de eerste bijeenkomsten met de vakvernieuwingscommissie aardrijkskunde schoten termen als ‘krachtige kennis’ en ‘hogere denkvaardigheden’ vaak door mijn hoofd. Oh ja, ook de pedagoog Gert Biesta kwam regelmatig voorbij. Zijn onderscheid tussen kwalificatie, socialisatie en subjectificatie inspireert de discussie over onderwijs, in Nederland én daarbuiten. De grote vraag die zich aan mij opdrong op weg terug naar huis: hoe koppel ik al deze theorie en literatuur aan de realiteit van mijn lessen op het vmbo in Almelo?
Ik wilde hier graag het gesprek over aangaan met mijn leerlingen. “Jullie weten dat ik bezig ben met het maken van de nieuwe examenprogramma’s voor aardrijkskunde. Ik hoor graag van jullie wat we daarin moeten opnemen. Dus: laptops aan de kant, stoppen met kletsen. We gaan het hebben over wat jullie belangrijk vinden om te leren bij het vak aardrijkskunde.” Ik merkte dat het gesprek al snel alle kanten op ging. We hadden het niet meer over het toekomstige aardrijkskundecurriculum, maar over fatbikes.
‘Op basis van de curriculumdoelen zou meer aandacht voor argumentatie en standpuntbepaling verwacht worden.’ (Krause, 2022). Argumenteren en standpuntbepalen kunnen mijn leerlingen zeker, dat merkte ik tijdens deze les maar al te goed. Maar de link tussen deze alledaagse praktijk en de krachtige kennis en hogere denkvaardigheden kwam nog niet helemaal uit de verf… Vanuit Biesta gedacht kon ik het gezellige overleg met mijn leerlingen misschien scharen onder socialisatie of subjectivering, maar veel verder kwam ik ook niet. Volgende week maar weer eens proberen.
“Ik heb een Mentimeter gemaakt met daarin twee vragen,” opende ik de les een week later. “Eén: wat vind je leuke onderwerpen om te behandelen, en twee: wat vind je minder leuk? Het gaat om jullie en de toekomstige leerlingen, dus alle input is welkom! Dus toets de code van deze Mentimeter in en geef antwoord op de vragen.” En ja hoor, mijn leerlingen gingen ijverig aan de slag.
Er kwam van alles voorbij wat de leerlingen leuk vonden. Het fysische gedeelte voerde de boventoon: gletsjers, vulkanen, rivieren, stenen, et cetera. Op mijn vervolgvraag, wat vind je niet leuk?, las ik opnieuw: gletsjers, vulkanen en bergen. Een van mijn leerlingen had de vraag niet goed gelezen en typte vrolijk voor de tweede keer wat ze leuke onderwerpen vond. ’Sorry meneer!’ lachte ze.
Ik ging verder langs de antwoorden op de vraag wat ze niet leuk vinden bij aardrijkskunde: topografie, stenen en college tijdens het laatste lesuur van de dag. Terwijl ik de antwoorden langsliep, vlogen de virtuele duimpjes ineens over mijn beeldscherm. Mijn leerlingen hadden ontdekt dat als je op het duimpje rechtsonder drukt, de likes als duimpjes over het scherm vliegen. Ze gingen helemaal los en gierden het uit. Terwijl ik dit gezellige tafereel aanschouwde, bleef ik denken aan krachtige kennis en hogere denkvermogens.
Vanuit mijn rol in de vakvernieuwingscommissie wil ik ervoor zorgen dat er straks passende vmbo-conceptexamenprogramma’s liggen. Ambitieuze programma's die aansluiten bij wat mijn leerlingen kennen en kunnen. Conceptexamenprogramma’s die hen voorbereiden op hun toekomst. Hoe die er precies uit gaan zien? Daar zijn we nog volop over in gesprek. Tijdens dit hele actualisatietraject hou ik in ieder geval mijn vmbo-leerlingen voor ogen.
blijf op de hoogte
Altijd als eerste op de hoogte van de laatste ontwikkelingen? Meld je dan nu aan voor onze automatische updates. Je ontvangt dan een e-mail als wij een nieuwsbericht plaatsen.
